Nature.is

Umhverfis- og auðlindaráðuneyti tekur til starfa

Umhverfis- og auðlindaráðuneyti tekur til starfa laugardaginn 1. september við tilflutning verkefna úr sjávarútvegs- og landbúnaðarráðuneyti og iðnaðarráðuneyti til umhverfisráðuneytis. Nýtt skipurit tekur þá gildi en það var kynnt á fundi með starfsmönnum í gær.

Við breytingarnar munu rannsóknir á auðlindum og ráðgjöf um nýtingu þeirra verða verkefni umhverfis- og auðlindaráðuneytis. Ráðuneytinu er í því sambandi falið að setja viðmið um sjálfbæra nýtingu allra auðlinda. Gerð áætlunar um vernd og nýtingu orkusvæða (rammaáætlun) verður nú í höndum umhverfis- og auðlindaráðuneytis auk þess sem ráðuneytinu er falin forysta um skipulagsmál hafsins og strandsvæða. Vegna nýrra verkefna flytjast Íslenskar orkurannsóknir (ÍSOR), landshlutaverkefni í skógrækt og Veiðimálastofnun til ráðuneytisins.

Í nýju ráðuneyti verða fjórar fagskrifstofur auk skrifstofu yfirstjórnar sem verður undir stjórn ráðuneytisstjóra. Þrjár skrifstofanna hverfast um málaflokka ráðuneytisins; skrifstofa landgæða, skrifstofa hafs, vatns og loftslags og skrifstofa umhverfis og skipulags. Þvert á alla starfsemi ráðuneytisins gengur svo skrifstofa fjármála og rekstrar. Þá munu fagteymi um ákveðin verkefni ráðuneytisins starfa þvert á starfsemi þess. Skiptingu verkefna á skrifstofur má sjá í meðfylgjandi töflu.

Skrifstofustjóri fjármála og rekstrar verður Hrafnhildur Ásta Þorvaldsdóttir, skrifstofustjóri hafs, vatns og loftslags verður Hugi Ólafsson og skrifstofustjóri umhverfis og skipulags verður Sigríður Auður Arnardóttir sem jafnframt gegnir starfi staðgengils ráðuneytisstjóra en þau gegndu öll áður starfi skrifstofustjóra í umhverfisráðuneytinu. Starf skrifstofustjóra landgæða verður auglýst laust til umsóknar á næstu dögum.

Ráðuneytisstjóri í umhverfis- og auðlindaráðuneyti verður Magnús Jóhannesson sem hefur verið ráðuneytisstjóri umhverfisráðuneytis frá árinu 1992.

Grafík: Efri; Málaflokkar skrifstofu hins nýja Umhverfis- og auðlindaráðuneytis. Neðri; Skipurit hins nýja Umhverfis- og auðlindaráðuneytis.

Náttúruverndarinn Guðmundur Páll Ólafsson er látinn

Guðmundur Páll Ólafsson náttúruverndari og doktor í sjávarlíffræði með meiru er látinn. Guðmundur Páll var um áratuga skeið ein skærasta fyrirmynd íslenskra náttúruverndarsinna en hann hefur bæði unnið að því að fræða almenning um náttúru Íslands með bókum sínum og ljósmyndum sem og tekið þátt í áralöngum og ströngum báráttumálum s.s. Kárahnjúkabaráttunni og baráttunni fyrir verndun Þjórsárvera. Guðmundi Páli tókst að sameina líffræði, vist- og jarðarkerfi í heilsteypta náttúrusýn, nátengda manni og menningu. Helst er hægt að líkja áhrifum Guðmundar Páls á samtímamenn sína við þau áhrif sem íslenskir landslagsmálarar höfðu á sýn islenskrar alþýðu á landið sitt um miðbik síðustu aldar.

Við aðstandendur Náttúran.is þökkum Guðmundi Páli fyrir allt það sem hann hefur gert fyrir íslenska náttúru. Um árabil hefur hann verið sál og hjarta náttúruverndara á Íslandi og farið á undan með slíku fordæmi að við sem eftir lifum getum ekki annað en staðið vaktina, þar til sigur vinnst. Guðmundur Páll hefur sannað að líf eins manns getur haft svo mikil áhrif að líf okkar hinna breytist einnig.

Guðmundur Páll Ólafsson 1941 - 2012

Hann stundaði háskólanám og ýmis störf í Bandaríkjunum á árunum 1960–1966, lærði meðal annars köfun, myndlist og líffræði og lauk B.Sc gráðu frá Ohio State University. Frá 1966 til 1968 var hann skólastjóri og kennari við Barna- og miðskóla Blönduóss en frá 1968–1970 var hann líffræðikennari við Menntaskólann á Akureyri. Á árunum 1970–1972 lærði hann ljósmyndun við Stockholms Fotografiska Skola og stundaði doktorsnám í sjávarlíffræði við Stokkhólmsháskóla á árunum 1971–1974 ásamt rannsóknum á fjörulífi við Flatey á Breiðafirði. Árin 1970–1971 samdi Guðmundur Páll námsefnið Líf og umhverfi, ætlað 12 ára nemendum grunnskóla, og er fyrsti vísirinn að seinni stórvirkjum hans, tilraun til að sameina náttúrufræði í eina heilsteypta sýn.

Á árunum 1972–1976 starfaði hann í Flatey á Breiðafirði, var skólastjóri og kennari, stundaði náttúru- og heimildaljósmyndun og kvikmyndagerð um þúsund ára sambúð manns og náttúru í Flateyjarhreppi. Næsta áratuginn starfaði hann jöfnum höndum við köfun, hönnun bóka, trésmíðar, fiskveiðar og teikningar. 1984–1985 stundaði Guðmundur Páll svo listnám við Columbus College of Art and Design í Ohio í Bandaríkjunum, en hefur síðan starfað samfellt sem rithöfundur, náttúrufræðingur, náttúruljósmyndari, virkur náttúruverndari og fyrirlesari heima og erlendis.

Hann hefur hlotið margvíslega viðurkenningu fyrir verk sín, hlaut m.a. Íslensku bókmenntaverðlaunin árið 2001 fyrir Hálendið í náttúru Íslands og var tilnefdur til sömu verðlauna árið 1990 fyrir Perlur í náttúru Íslands og 1995 fyrir Ströndina í náttúru Íslands. (Texti um lífshlaup af vef  forlagsins).

Ljósmyndir: Efri, Guðmundur Páll tekur við blómvendi í tilefni útnefningarinnar Nátttúruverndarinn, sem er ný viðurkenning náttúruverndarsamtaka sem veitt er fyrir ötula náttúruverndarbaráttu á Íslandi. Náttúruverndarþing 2012. Það er til marks um mikilvægi Guðmundar Páls í augum náttúruverndarsinna að hann hafi fyrstur fengið þessa viðurkenningu.

Neðri myndirnar tvær eru úr myndskeiði þar sem Guðmundur Páll Ólafsson rífur myndir úr eigin bók Perlur í náttúru Íslands (enda sé þegar búið að eyðileggja þær eða þær í hættu, að hans sögn). Ljósm. Guðrún A. Tryggvadóttir.

Sjá framsögu Guðmundar Páls í pallborði á fyrirlestri Vandana Shiva í Reykjavík fyrir ári síðan.

Sjá framsögu Guðmundar Páls á Umhverfisþingi umhverfisráðuneytisins sl. haust.

100% lífænt land, Bútan

Yfirvöld í Bútan, litlu ríki á milli Kína og Indlands, hafa ákveðið að allur landbúnaður í landinu skuli vera lífrænn. Þessi ákvörðun kom fram á Ríó+20 ráðstefnunni um sjálfbæra þróun.

Bútan hefur verið í forystu með nýja hugsun og ný viðmið í þjóðarbúskap. Þar hefur t.a.m. notuð verg þjóðarhamingja [ Gross National Happiness] um áratuga skeið. Forsætisráðherrann, Thinley, segir að í landbúnaði og samvinnu finni fólk hamingju og samhygð sem blási lífi í samfélagið í daglegum samskiptum við náttúru og aðrar lifandi verur.

Lífrænn lanbúnaður verndar vatnsforða landsins og jarðveg og í dag eru tveir þriðju hlutar hinnar 738.000 manna þjóðar starfandi við landbúnað og tengd störf. Fjöldi býla er lífrænn án þess að hafa hlotið vottun m.a. vegna þess bændur hafa ekki ráð á dýrum kemískum áburði og skordýraeitri. ( Sem svo er hvort eð er ekki að skila lofuðum árangri )

Fjöldi bænda hefur verið sendur á vegum ríkisins á býli á Indlandi sem rekin eru af samtökum Vandan Shiva til að læra lífræna landbúnaðarhætti og sjálfbæran búskap. En reynslan af þeim búskap þar og eins bænda á Íslandi s.s. í Skaftholti, er að uppskera er meiri og betri en með tilbúnum áburði. Jarðvegur og vatn mengast ekki og afurðir eru lausar við eiturefni.

Ljósmynd: Haa dalurinn í Bútan, Haa Valley, Bhutan, Douglas J. McLaughlin, 6. september , 2006

Mjólkurbúið Kú ehf fær vottun til lífrænnar ostaframleiðslu

Vottunarstofan Tún hefur staðfest að Mjólkurbúið Kú ehf. uppfylli reglur um framleiðslu á lífrænum ostum. Vottorð þessa efnis var formlega afhent í mjólkurvinnslu félagsins í Hafnarfirði í morgun, fimmtudaginn 30. ágúst. Mjólkurbúið Kú ehf. er fyrsta sérhæfða vinnslustöðin sem fær vottun til lífrænnar ostaframleiðslu hér á landi.

Með vottun Túns er staðfest að lífrænir ostar sem vinnslustöðin framleiðir byggi á vottuðum lífrænum hráefnum, sem haldið er aðgreindum frá öðrum hráefnum á öllum stigum allt frá móttöku hrámjólkur til pökkunar á ostunum; að aðferðir við meðhöndlun og geymslu lífrænnar mjólkur samræmist reglum um lífræna framleiðslu; að við ostagerðina séu eingöngu notuð leyfileg íblöndunar- og hjálparefni; og að gæðastjórnun, skráningar og merkingar fyrirtækisins uppfylli settar kröfur.

Mjólkurbúið Kú ehf.

Mjólkurbúið Kú ehf. var stofnað árið 2009 og hóf framleiðslu ári síðar. Fyrirtækið sérhæfir sig í ostaframleiðslu og framleiðir nú átta tegundir af mygluostum. Nýjasta tegundin er lífrænn mygluostur, sem nefndur er „Glaðningur“ og hefst markaðssetning á honum nú þegar.

Ólafur Magnússon framkvæmdastjóri og einn af stofnendum fyrirtækisins telur mikilvægt að matvælafyrirtæki svari sívaxandi eftirspurn eftir afurðum sem framleiddar eru með lífrænum aðferðum án skaðlegra efna og erfðabreyttra lífvera. “Ég tel einnig að fyrirtæki þurfi í auknum mæli að stuðla að ábyrgri umgengni við umhverfið og lífræn framleiðsla er ein áhrifaríkasta leiðin til þess”, segir Ólafur.

Lífræn framleiðsla á Íslandi

Mjólkurbúið Kú ehf. er fjórða mjólkurvinnslustöðin sem hlýtur vottun til lífrænnar framleiðslu hér á landi og sú fyrsta sérhæfða ostastöðin sem framleiðir lífræna osta. Meginhráefni til þeirrar vinnslu er lífræn mjólk sem nú er framleidd á fjórum bæjum, þar af einum í Eyjafirði og þremur á Suðurlandi.

Vottaðar lífrænar afurðir og náttúruafurðir hafa þá sérstöðu á markaði að allur ferill þeirra, frá ræktun eða söfnun hráefna, til pökkunar í neytendaumbúðir eða afhendingar í lausu, er undir eftirliti óháðs aðila, þ.e. vottunarstofu sem fylgist með því að uppruni og meðferð afurðanna sé í samræmi við alþjóðlegar og íslenskar kröfur um lífræna framleiðslu.

Vottunarstofan Tún hóf vottun lífrænna afurða á Íslandi árið 1996 og í Færeyjum árið 2006. Á þessu tímabili hafa yfir 100 fyrirtæki og bændur hlotið vottun til lífrænnar framleiðslu hér á landi. Auk þess vottar Tún nú framleiðslu fyrirtækja á náttúruvörum og aðföngum til lífrænnar framleiðslu.

Sjá yfirlit yfir þá aðila sem hafa vottun frá Túni hér á Grænum síðum: Aðilar með lífræna vottun frá Túni. Vottað lífrænt, eftir vörutegundum. Aðilar með vottun frá Túni fyrir náttúruafurðir og vottuð náttúruafurð eftir tegundum.

Ljósmynd: Ólafur Magnússon framkvæmdastjóri Mjólkurbúsins Kú ehf. tekur við vottorði úr hendi Rannveigar Guðleifsdóttur verkefnastjóra Vottunarstofunnar Túns. Örn Smári Gíslason tók myndina.

Uppskeruhátíð býflugnabænda

Uppskeruhátíð býflugnabænda* verður haldin í veitingatjaldi í Fjölskyldu og húsdýragarðinum laugardaginn 1. september milli kl 14:00 og 16:00.

Býflugnabændur af sunnanverðu landinu kynna býflugnarækt og koma með sýnishorn af uppskeru sumarsins. Þeir munu gefa gestum að smakka eigin framleiðslu af hunangi sem verður slengt beint úr búinu á staðnum. Einnig verður takmarkað magn af íslensku hunangi til sölu.

Sýndar verða lifandi býflugur í sýningarbúri og að auki gefst gestum tækifæri á að skoða og fræðast um býflugnabúið í garðinum. Kynnt verður efnið bývax og hvað hægt er að vinna úr því svo sem krem og kerti.  Einnig verður ýmis útbúnaður tengdur býflugnarækt sýndur.

*Sjá nánar um Bý, Býflugnaræktendafélag Íslands hér á Grænum síðum.

Ljósmynd: Býfluga á kamillublómi í Ölfusi, Guðrún A. Tryggvadóttir.